همه چيز درباره ي بيماري روماتيسم و علائم اين بيماري
رماتيسم چيست؟
رماتيسم بيماري است كه استخوان ها و مفاصل و بافت همبند را درگير مي كنند به روماتيسمكار مي رود. روماتيسم مفصلي به آرتريت روماتوئيد و روماتيسم قلبي به تب روماتيسمي گفته مي شود.اين بيماري ها در زنان شايع تر از مردان است. ولي برخي از انواع آن مثلا روماتيسم ستون فقرات در مردان شايع تر است .
علائم روماتيسم مفصلي چيست؟
مهمترين علائم روماتيسم مفصلي يا روماتيسمآرتريت روماتوئيد درد و خشكي صبحگاهي مفاصل بدن بخصوص دست همراه با احساس ضعف و خستگي است كه بصورت تدريج در عرض چند هفته تا چند ماه ايجاد شده و شدت ميابند.
علائم روماتيسم مفصلي به سه دسته تقسيم ميشوند.
همه چيز درباره ي بيماري روماتيسم و علائم اين بيماري
1) علائم عمومي
در 70 درصد موارد شروع روماتيسم مفصلي با علائم عمومي مانند ضعف، كاهش اشتها، درد مبهم عضلات و احساس خستگي است. بيمار ممكن است ماهها قبل از اينكه دچار درد و تورم مفصل شود اين روماتيسمعلائم را داشته باشد.
همه چيز درباره ي بيماري روماتيسم و علائم اين بيماري
2) علائم مفصلي
در 30 درصد موارد شروع روماتيسمروماتيسم مفصلي با بروز علائم مفصلي است كه عبارتند از
• درد مفصل كه با حركت آن يا فشار بر آن بيشتر ميشود
• تورم مفصل
• در مواردي كه مفاصل اندام تحتاني درگير ميشوند بيمار در حين راه رفتن دچار لنگش ميشود
• احساس خشكي مفصل كه در صبح بيشتر است و بعد از گذشت چند ساعت بهتر ميشود
• قرينه بودن مفاصل درگير
همه چيز درباره ي بيماري روماتيسم و علائم اين بيماري
3)علائم غير مفصلي
اين علائم در 40 درصد از بيماران وجود دارد و بيشتر در بيماراني ديده ميشود كه Rheumatoid factor در آزمايش خون آنها بالا است. مهمترين اين علائم عبارتند از:
• برجستگروماتيسمي هاي بدون درد زير پوست كه به آنها ندول هاي روماتيسمي Rheumatoid nodules ميگويند و در يك چهارم بيماران وجود دارد.
• درگير شدن بافت ريه و پرده هاي اطراف آن كه ميتواند موجب تنگي نفس شود
• درگير شدن عروق خوني در هر جايي از بدن كه بيشتر در عروق پوست و دستگاه عصبي است ولي ميتواند در عروق خوني روده، طحال، لوزالمعده، ريه، كبد، گره هاي لنفاوي و كبد هم باشد. درگيري عروق در هر كدام از اين اعضاء ميتواند علاروماتيسمئم مخصوص به آن عضو را ايجاد كند.
• درگير شدن و آسيب چشم در يك درصد از بيماران ايجاد ميشود. سفيدي چشم ملتهب و قرمز شده و چشم خشك ميشود.
• التهاب در اطراف تاندون ها
• كم خوني
• تب
همه چيز درباره ي بيماري روماتيسم و علائم اين بيماري
ارتباط بيماري هاي پوستي و مفصلي
شايع ترين نقطه اي از بدن به جز مفاصل و ستون مهره ها كه درگير روماتيسم مي شود، پوست است. اولين بروز علائم روماتيسمي از ناحيه پوست بوده و حتي اولين بروز آروماتيسمن با مشكلات پوستي و مقاومت به درمان هاي دارويي، همراه است. پوست، كليه ها، ريه، مغز، چشم ها از خطر روماتيسم در امان نيستند
مفاصل آسيب پذير در بيماري رماتيسم
شايعترين مفاصل درگير ، مفاصل انگشتان دست، مچ دست، پا و مچ پا هستند. با اين حال هر مفصلي در بدن امكان آسيب پذيري از اين بيماري را دارد. زانو، مفصل ران، شانه، آرنج و گردن هم در اين بيماري درگير ميشوند. از خصوصيات ابتلا مفاصل در اين بيماري اينست كه مفاصل بصورت دوطرفه درگير ميشوند مثلا مچ هر دو دست يا انگشتان هر دو دست.
همه چيز درباره ي بيماري روماتيسم و علائم اين بيماري
مشكلات همراه در روماتيسم مفصلي
در فرد مبتلا به روماتيسم مفصلي يا آرتريت روماتوئيد احتمال وجود مشكلات خاصي بيش از افراد عادي است كه عبارتند ازروماتيسم
• بيماري هاي قلبي عروقي مانند حمله قلبي كه هم ميتواند به علت افزايش فشار خون و كاهش سطح فعاليت بدني در اين بيماران باشد و هم ميتواند به علت مصرف داروهايي باشد كه بيمار مجبور به استفاده از آنها است.
• كم خوني
همه چيز درباره ي بيماري روماتيسم و علائم اين بيماري
• عفونت مفصلي يا عفونت در ديگر نقاط بدن كه هم ميتواند به علت خود بيماري ايجاد شود و هم به علت مصرف داروهايي باشد كه بيمار مصرف ميكند.
• پوكي استخوان كه هم ميتواند به علت خود بيماري ايجاد شود و هم به علت مصرف داروهايي باشد كه بيمار مصرف ميكند. همچنين بيمار مبتلا به روماتيسم مفصلي به علت وجود درد فعاليت بدني كمي دارد و همين كاهش فعاليت بدني ميتواند موجب بروز پوكي استخوان يا استئوپروز شود.
• سندروم كانال كارپ
• پارگي تاندون هاي پشت مچ دست
• جابجايي و دررفتگي مهره هاي بالايي گردن و بدنبال آن فشار به نخاع و بروز علائم عصبي

همه چيز درباره ي بيماري روماتيسم و علائم اين بيماري
مهمترين معيارهاي تشخيص روماتيسم مفصلي
روماتيسم هيچكدام از علائم بيماري روماتيسم مفصلي مختص به اين بيماري نيستند و ميتوانند در ديگر بيماري ها بخصوص ديگر بيماري هاي روماتيسمي ديده شوند. در نتيجه تشخيص اين بيماري قدري مشكل است. هفت معيار وجود دارد كه هرچه تعداد بيشتري از آنها در يك بيمار موجود باشند احتمال اينكه مشكل بيمار روماتيسم مفصلي باشد بيشتر است. اين معيارها عبارتند از:
• خشكي صبحگاهي در مفاصل كه بيش از يك ساعت طول بكشد
• تورم مفصلي در حداقل سه مفصل از بدن
• تورم در يكي يا چند تا از مفاصل دست (مفاصل انگشت يا مچ دست)
همه چيز درباره ي بيماري روماتيسم و علائم اين بيماري
• تورم در دو مفصل قرينه در دو طرف بدن
• وجود ندول هاي زير جلدي
• تست آزمايشگاهي “فاكتور روماتوئيدي” RF مثبت
• كاهش دانسيته استخوان در استخوان هاي دست و خوردگي سطوح مفصلي در مفاصل دست در راديوگرافي بيمار
همه چيز درباره ي بيماري روماتيسم و علائم اين بيماري
علائم روماتيسم مفصلي در دست چيست؟
علائم روماتيسم مفصلي بيش ا هر مفصل ديگر در مچ دست و مفاصلمتاكارپوفالانژيال Metacarpophalangeal يا MP ديده ميشوند. مفاصل متاكارپوفالانژيال در محل اتصال انگشتان به كف دست قرار گرفته اند. در روماتيسم مفصلي مفاصل گرفتار دچار درد، تورم و خشكي ميشوند.. تورم انگشتان دست از علائم ابتدايي ابتلا به روماتيسم مفصلي است و موجب ميشود انگشت از وسط متورم و پهن تر شود و به اصطلاح شكل دوك نخ ريسي به خود بگيرد.
ديگر علائم اين بيماري در دست عبارتند از:
• برجستگي هاي نرم در پشت دست كه با حركت انگشتان دست حركت ميكنند.
• برجستگي هاي گرد در زير پوست انگشت يا آرنج
• خم شدن بند آخر انگشت كه به آن انگشت چكشي يا مالت فينگر Mallet finger ميگويند.
همه چيز درباره ي بيماري روماتيسم و علائم اين بيماري
• انحراف انگشتان دست به سمت استخوان اولنا .
• خم شدن مفصل انتهايي انگشت و باز شدن مفصل مياني
• خم شدن مفصل مياني انگشت و باز شدن مفصل متاكارپوفالانژيال
• ناپايدار شدن مفاصل دست
• ناتواني و ضعف در گرفتن اشياء با دست
• ناتواني ناگهاني در راست كردن يا خم كردن انگشت دست به علت پاره شدن تاندون آن انگشت
• برجسته شدن استخوان ها در مچ دست
• صداي جيرجير در موقع حركت مفصل به علت حركت تاندون هاي ملتهب
•بيحسي و احساس گزگز در دست به علت بروز سندروم تونل كارپ
درمان روماتيسم مفصلي دست
براي درمان اين بيماري متخصص روماتولوژيست داروهايي به بيمار ميدهد كه با استفاده از آنها درد و تورم مفاصل بيمار كم شده و سرعت پيشرفت بيماري كند ميشود. متخصص فيزيوتراپي نيز با كمك نرمش هاي مخصوص سعي ميكند حركات مفاصل را در حد قابل قبولي نگه دارد و همچنين با استفاده از بريس هايي مفاصل را در وضعيت هاي مناسب قرار داده تا درد كمتري داشته و كارآيي بهتري داشته باشند.
و در نهايت اگر بيماري خارج از كنترل شود و نياز به جراحي پيدا كند،متخصص ارتوپد جراحي خاصي را انجام ميدهد كه مهمترين آنها عبارتند از:
همه چيز درباره ي بيماري روماتيسم و علائم اين بيماري
• خارج كردن برجستگي هاي زير پوست كه به آنها ندول Nodule ميگويند به توسط عمل جراحي
• خارج كردن برجستگي هاي استخواني و يا خارج كردن لايه سينوويال اطراف تاندون هاي دست . هر دو اين عوامل ميتوانند تاندون را تحت فشار قرار دهند
• درمان پارگي تاندون دست با پيوند تاندون يا جابجا كردن تاندون ها
• خارج كردن لايه سينوويال مفصل مبتلا
• آزاد كردن رباط عرضي مچ دست براي درمان علائم سندروم كانال كارپ
• در صورت تخريب شديد مفصلي جوش دادن استخوان هاي دو طرف مفصل در موارد خاص
• در موارد آسيب شديد مفصل، تعويض آن با مفصل مصنوعي
همه چيز درباره ي بيماري روماتيسم و علائم اين بيماري
اهميت تشخيص زودرس روماتيسم مفصلي چيست
وقتي پزشك به آرتريت روماتوئيد مشكوك شود معمولا بيمار را به يك متخصص بيماري هاي روماتيسمي يا روماتولوژيست معرفي ميكند . شروع زود هنگام درمان در اين بيماري بسيار مهم است چون هرچه در شروع درمان تاخير بيشتري صورت گيرد عوارض بيماري بيشتر شده و مفاصل بيشتر دچار تخريب غير قابل بازگشت ميشوند.
تشخيص روماتيسم مفصلي
هيچ علامت باليني يا تست آزمايشگاهي اختصاصي وجود ندارد كه با انجام آن بتوان تشخيص قطعي اين بيماري را مطرح كرد ولي پزشك ميتواند با مشاهده چند تا از علائم زير تشخيص روماتيسم مفصلي را مطرح كند.علاوه بر علائم باليني پزشك متخصص مي تواند با مشاهده علائم ديگر ،وجود اين بيماري را تشخيص دهد.
• تست بررسي پروتئين خاصي در خون به نام Rheumatoid factor يا RF كه در دو سوم بيماران مبتلا به روماتيسم مفصلي مثبت ميشود.
• بالا بودن تست ESR و CRP كه نوعي آزمايش خون هستند.
• بررسي مايع مفصلي كه معمولا تعداد گلبول هاي سفيد در آن به بالاي 10 هزار ( با ارجحيت گلبول هاي سفيد تك هسته اي) ميرسد.
• علائم راديولوژيك در عكس ساده مفصل بصورت كم شدن فاصله مفصلي، استئوپروز و پوكي در استخوان هاي اطراف مفصل، خوردگي استخوان هاي اطراف مفصل و در موارد پيشرفته تغيير شكل مفصل
همه چيز درباره ي بيماري روماتيسم و علائم اين بيماري
روماتيسم قلبي
تب روماتيسمي ممكن است قلب را گرفتار نمايد يا آسيبي به قلب نرساند و در صورتيكه تب روماتيسمي سبب آسيب دائمي و پايدار قلب شود به اين حالت بيماري روماتيسمي قلب گفته مي شود.
بيماري روماتيسم قلب نتيجه آثار باقيمانده از التهاب دريچه هاي قلبي در اثر تب حاد روماتيسمي است كه موجب بروز تنگي يا نارسايي و يا هر دو حالت در دريچه هاي قلبي مي شود كه دريچه هاي ميترال و آئورت بيش از همه مبتلا مي شوند و گاهي حتي تمام لايه هاي قلب درگير مي شوند.
اين متخصص قلب و عروق تصريح كرد:در مواردي كه لايه عضلاني قلب گرفتار شود نارسايي قلب جدي ترين تظاهر اين بيماري بود كه در قالب موارد خفيف است و در پنج تا ده درصد موارد التهاب در پرده دور قلب يا پريكارد وجود دارد كه از علائم آن درد قفسه سينه است كه با تنفس عميق شدت پيدا مي كند.
در پانزده درصد موارد ممكن است درگيري سيستم مغز و اعصاب نيز در اين بيماري وجود داشته باشد كه بيشتر در دختران ايجاد مي شود ، با حركات غير ارادي و سريع اندام ضعف عضلاني و بي ثباتي روحي مشخص مي شود و يكي از علائم و نشانه هاي بسيار خوب آن در كودكان سنين مدرسه تغيير دست خط آنهاست و با پيشرفت بيماري عصبانيت، بي قراري و اختلال در راه رفتن بروز مي كند.
همه چيز درباره ي بيماري روماتيسم و علائم اين بيماري
به طور كلي علائمي از قبيل تنگي نفس هنگام فعاليت، احساس خستگي زودرس، طپش قلب، درد سينه، تنگي نفس هنگان خوابيدن، سرگيجه، سنكوپ و تورم پاها ايجاد مي شود.
آسيب هايي كه برروي دريچه هاي قلبي ايجاد مي شود دائمي بوده و برگشت پذير نيستند اما علائم و ناراحتي هاي ناشي از اين بيماري ها را مي توان بوسيله درمان دارويي، جراحي هاي ترميمي يا تعويض دريچه هاي قلبي يا استفاده از بالون و موارد ديگر كاهش داد.