دانستني هاي مفيد در مورد كبد چرب
كبد يكي از اعضاي بسيار مهم بدن است كه در صورت آسيب، مشكلات زيادي را براي انسان به وجود خواهد آورد، در اين بخش از سايت آكاايران سعي داريم تا شما را با مشكلات كبد و راه هاي درمان آن آشنا كنيم، با ما همراه باشيد.انباشته شدن چربي در سلول‌هاي كبدي مي‌تواند به التهاب اين سلول‌ها منجر شود. كبد نقش مهمي در سوخت و ساز و شكستن چربي‌ها در بدن دارد. در صورت بروز اختلال در آن، چربي در كبد رسوب كرده و موجب بروز كبد چرب مي‌شود.
يكي از فعاليت‌هاي مهم كبد، ذخيره‌سازي و سوخت و ساز چربي‌ها در بدن است. كبد طبيعي حاوي حدود پنج گرم چربي در 100 گرم وزن خود مي‌باشد. هر گاه مقدار چربي بيش از پنج درصد وزن آن افزايش يابد به اين حالت «كبد چرب» گفته مي‌شود.
كبد چرب، بيماري شايعي در جامعه است و در نتيجه بسياري از بيماري‌ها و يا حالت‌هاي تغذيه‌اي در بدن ايجاد مي‌شود. انباشته شدن چربي در سلول‌هاي كبدي مي‌تواند به التهاب اين سلول‌ها منجر شود. كبد نقش مهمي در سوخت و ساز و شكستن چربي‌ها در بدن دارد. در صورت بروز اختلال در آن، چربي در كبد رسوب كرده و موجب بروز كبد چرب مي‌شود.
كبد چرب و درمان كبد چرب
چاقي و اختلال در چربي‌هاي خون، بيماري ديابت، مصرف مشروبات الكلي، بدغذايي و سوء تغذيه، مصرف برخي از داروهاي كورتون‌دار مثل پردنيزولون، داروهاي ضد تشنج مانند اسيدوالپروئيك و مصرف بي‌رويه هورمون‌ها از جمله علل ابتلا به بيماري كبد چرب هستند.
علايم و نشانه‌هاي كبد چرب
در بيماري كبد چرب، كبد معمولا علامت خاصي ندارد و به دنبال انجام آزمايشات دوره‌اي، اختلال در آنزيم‌هاي آن مشخص مي‌شود و يا اين كه در زمان انجام سونوگرافي به علل ديگر، ابتلا به كبد چرب نيز تشخيص داده مي‌شود. البته اختلالات آنزيمي در كبد چرب معمولا خفيف است و در اكثر موارد موجب افزايش مختصر در آنزيم‌هاي كبدي مي‌شود. در برخي موارد اين بيماري با علايمي مانند خستگي و احساس ناراحتي در قسمت فوقاني شكم همراه است.
درمان كبد چرب
مهم‌ترين روش درماني در اين بيماري، رفع علت زمينه‌اي بروز بيماري است. كاهش وزن در افراد چاق، ترك مصرف مشروبات الكلي، كنترل بيماري ديابت، كاهش چربي‌هاي خون و تغيير در شيوه زندگي و انجام فعاليت بدني مهم‌ترين اصول درمان اين بيماري است. در صورت درمان كبد چرب مي‌توان مانع پيشرفت ضايعه كبدي شد.
آيا كبد چرب قابل درمان است؟
آري. با كاهش وزن (در افراد چاق) يا تغيير در شيوه زندگي (افزايش فعاليت جسماني، پياده‌روي و …)، اصلاح رژيم غذايي، قطع مصرف مشروبات الكلي، كنترل دقيق قند خون با كمك پزشك مي‌توان در جهت درمان اين بيماري نتيجه مطلوبي را به دست آورد.
در برخي موارد جهت كنترل اين بيماري با توجه به شدت عارضه، از دارو استفاده مي‌شود. داروهايي نظير اورزوداكسي كوليك اسيد، ويتامين E و متفورمين نيز در درمان آن مورد استفاده قرار مي‌گيرد. البته ذكر اين نكته ضروري است كه علي‌رغم تجويز دارو، هنوز هم كاهش وزن و تغيير در شيوه زندگي از اركان اصلي درمان بيماري كبد چرب به شمار مي‌روند.
كبد چرب خطرناك است
آيا كبد چرب بيماري خطرناكي است؟
در اكثر موارد اين بيماري خطرناك نيست. در صورت درمان نشدن به موقع در درازمدت مقادير زيادي چربي در كبد رسوب مي‌كند و موجب بروز التهاب كبدي مي‌شود. اين بيماري ممكن است موجب ابتلا به سيروز در كبد شود بنابراين نبايد نسبت به اين عارضه بي‌تفاوت بود. مصرف برخي از داروها مانند داروهاي ضد فشار خون متيل دوپا، داروهاي مسكن مثل ايندومتاسين و … و داروهاي ضد افسردگي از جمله ايمي پرامين مي‌تواند به اختلال در آنزيم‌هاي كبدي منجر شود كه با قطع آنها، ميزان آنزيم‌ها طبيعي مي‌شود.
الكل و كبد چرب
در مطالعات انجام شده نقش مصرف الكل در ابتلا به كبد چرب، در انسان و حيوانات به اثبات رسيده است. مصرف همزمان الكل و غذاهاي پرچرب اين حالت را تشديد مي‌كند. كبد چرب به طور شايع، به دنبال مصرف مقادير اندك يا زياد الكل، حتي براي مدت زمان كوتاهي، ديده مي‌شود.
رسوب چربي در كبد مي‌تواند سبب خستگي، ضعف، بي‌اشتهايي، تهوع، احساس ناخوشي در شكم و بزرگي كبد شود. در موارد شديد، زردي نيز عارض مي‌شود. بايد توجه داشت كه بي‌توجهي به لزوم قطع مصرف الكل مي‌تواند سبب تخريب جدي كبد شود.
رابطه ديابت و كبد چرب
ديابت شيرين
يكي از مهم‌ترين علل بروز بيماري كبد چرب، بيماري ديابت يا بيماري افزايش غيرطبيعي قند خون است. ديابت يا بيماري قند يكي از بيماري‌هاي شايع در جهان محسوب مي‌شود. بيماري ديابت به دو دليل در بدن ايجاد مي‌شود؛ يكي اختلال يا نقص در هورمون انسولين – كه از غده لوزالمعده انسان ترشح مي‌شود- و دوم اختلال در جذب و مصرف انسولين توسط سلول بدن به دليل مقاومت به آن است.
اگر سطح گلوكز خون به علل مختلف به طور غيرطبيعي بالا باشد، بيماري ديابت با علايم و نشانه‌هاي مانند پرادراري و دفع ادرار بيش از اندازه در شب، نوشيدن مايعات زياد براي رفع تشنگي شديد و خستگي مفرط بروز مي‌كند. ديابت انواع مختلفي دارد كه شايع‌ترين انواع آن، ديابت نوع اول يا ديابت وابسته به انسولين است كه در اثر ترشح نشدن انسولين ايجاد مي‌شود و بيشتر در كودكان، نوجوانان و به طور كلي در افراد زير 30 سال شايع است.
در ديابت نوع دوم يا ديابت غير وابسته به انسولين، انسولين ترشح مي‌شود ولي به عللي موثر واقع نمي‌شود. اين نوع ديابت به ديابت بزرگسالان نيز معروف است. افراد بالاي 40 سال، كساني كه استعداد چاقي دارند و افرادي كه در خانواده آنان سابقه ديابت وجود دارد، بيش از ديگران در معرض اين نوع از ديابت هستند.
ديابت اگر به خوبي كنترل نشود، عوارض متعددي را براي بيماري ايجاد مي‌كند. يكي از اين عوارض كبد چرب است. كبد چرب در ديابت نوع يك شايع نيست ولي در نيمي از مبتلايان به ديابت نوع دو ديده مي‌شود. علت ترشح چربي در كبد مبتلايان به ديابت قندي نوع دو، افزايش اسيدهاي چرب با منشأ غذايي و متابوليسم مواد نشاسته‌اي و تبديل آنها به اسيدهاي چرب است.
ديابت بيماري است كه در حال حاضر قابل درمان نيست ولي قابل كنترل است. با كنترل اين بيماري از عوارض آن جلوگيري مي‌شود. هدف از درمان اين بيماري، حفظ قند خون در دامنه طبيعي است و يكي از روش‌هاي درماني آن، كنترل رژيم غذايي است. اگر چاق هستيد، كم تحرك هستيد و سابقه ابتلا به ديابت در خانواده به ويژه مادر و پدر داريد در معرض ابتلا به كبد چرب هستيد.
رابطه كبد چرب و چربي خون
اختلالات چربي خون
افزايش چربي‌هاي خون مي‌توانند منجر به ابتلا به كبد چرب شوند. اختلالات چربي اغلب در افراد چاق و با سابقه بيماري ديابت در خانواده همراه است ولي در برخي افراد لاغر نيز به دليل سابقه خانوادگي ديده مي‌شوند.
به منظور كاهش چربي‌هاي خون رعايت نكاتي مانند كاهش مصرف چربي اشباع شده در غذاي مصرفي، زدودن كالري‌هاي اضافي، افزايش مصرف فيبرهاي غذايي، قطع مصرف الكل، قطع استعمال دخانيات، وجود برنامه منظم ورزشي و مصرف بيشتر ماهي سفيد الزامي است.
چاقي و كبد چرب
كبد چرب در افراد چاق شايع است و در 80 تا 90 درصد موارد چاقي مفرط ديده مي‌شود. عواملي چون عدم تكامل جسماني، توسعه تكنولوژي، زندگي ماشيني، شهرگرايي، تن‌آسايي، رفاه مادي، مصرف بي‌رويه مواد غذايي موجب شده است تا چاقي روز به روز بيشتر شود. بر اساس قد و سن افراد مي‌توان وزن ايده‌آل را از روي جداول بررسي كرد. هنگامي كه انرژي ورودي بيش از حد مصرفي باشد، كالري اضافه در بافت چربي ذخيره مي‌شود و اگر اين حالت طولاني مدت باشد، فرد چاق مي‌شود.
افراد چاق نسبت به افراد داراي وزن طبيعي نسبت به بو يا مزه غذا به ميزان بيشتري پاسخ مي‌دهند. بايد توجه داشت كه زياد خوردن يك علت مهم چاقي است ولي تنها علت نيست بلكه عوامل ديگري مانند تاثيرات محيطي، فرهنگي و ژنتيكي همگي در بروز چاقي دخالت دارند.
براي كاهش وزن در قدم اول بايد به شيوه زندگي فرد توجه داشت و رژيم غذايي با محدوديت كالري را به اجرا درآورد ولي رژيم‌هاي غذايي سخت و طاقت‌فرسا مناسب نيست. مشكل عمده در درمان چاقي، كاهش وزن نيست بلكه حفظ وزن كاهش يافته است. متاسفانه تعداد معدودي از بيماران به طور دايم كاهش وزن خود را حفظ مي‌كنند. بديهي است كه ديابت و بالا بودن چربي خون در افراد چاق نيز ديده مي‌شود و اين دو عامل در ابتلا به كبد چرب كمك موثر است.
نقش ورزش در كاهش وزن
انجام تمرينات ورزشي خاص گروه يا قشر خاصي از جامعه نيست. افراد در همه سنين بايد ورزش كنند. ورزش تاثير جدي در جلوگيري از ابتلا به بسياري از بيماري‌ها و حفظ سلامت و حتي روح آدمي دارد. وزن ايده‌آل با تمرينات ورزشي، تنها همراه با يك رژيم غذايي مناسب و صحيح به دست مي‌آيد. ورزش، هر چند به ميزان اندك ولي مداوم و روزانه در طول يك سال موجب كاهش وزن قابل توجهي در افراد چاق مي‌شود.
كبد چرب و دستورات ايمني
دستورات زير را در ورزش كردن رعايت كنيد:
فعاليت‌هاي ورزشي خود را به صورت منظم و مدون به اجرا درآوريد. انجام تمرينات ورزشي پراكنده و بدون نظم براي شما فايده‌اي ندارد. بهتر است در زمان‌هاي معيني از روز به ورزش بپردازيد. زمان مناسب ورزش، صبح‌ها پس از برخاستن از خواب و قبل از صرف صبحانه است. براي اين‌كه انجام فعاليت‌هاي ورزشي سبب تاخير در رسيدن شما به محل كارتان نشود، زودتر بيدار شويد و يا پس از اداي نماز صبح نخوابيد.
ورزش نه تنها وزن اضافي بدن شما را كم مي‌كند، بلكه قدرت عضلات شما را نيز بهبود مي‌بخشد.اين قانون كلي را هرگز فراموش نكنيد «از فشار آوردن بيش از حد به خود» خودداري كنيد. فعاليت‌هاي ورزش خود را از مقادير كم شروع كنيد و به تدريج بر ميزان آن بيفزاييد. شما بايد آستانه خستگي خود را بشناسيد. خودتان را بيش ازحد خسته نكنيد.
علل متفرقه ابتلا به كبد چرب
بايد توجه داشت كه مسموميت با برخي سموم و حلال‌ها مي‌تواند به بروز كبد چرب به شكل خطرناك منجر شود. مصرف خوراكي برخي داروها مثل تتراسيكلين، اسيدوالپروئيك و آميودارون و مواد كورتون‌دار از علل كبد چرب هستند.
رژيم غذايي و چند دستور بهداشتي
ورزش و حفظ تناسب عمومي بدن و حفظ وزن در حد مطلوب بسيار حائز اهميت است. چربي‌هاي اشباع شده را از رژيم غذايي حذف واز مصرف شير و ماست پرچرب خودداري كنيد و به جاي مصرف كره و روغن حيواني از مارگارين يا روغن‌هاي مايع با چربي‌هاي اشباع نشده بهره ببريد و در پختن غذا از حداقل مقدار روغن استفاده كنيد.
مصرف جگر، مغز، قلوه و كله پاچه، شيريني‌جات و تنقلات ممنوع است. ميوه‌جات و سبزيجات بيشتري مصرف كنيد. به سالاد خود سس اضافه نكنيد. آبليمو چاشني مناسبي براي سس است. مصرف گوشت ماهي و مرغ از گوشت قرمز بهتر است.
كبد چرب و چربي
آيا مي‌توان چربي را از برنامه غذايي حذف كرد؟
چربي‌ها در بعضي از منابع غذايي مانند روغن و چربي اطراف گوشت به سهولت قابل رويت هستند ولي 60 درصد بقيه چربي‌ها مثل چربي موجود در زرده تخم‌مرغ، شير، دانه‌هاي غلات و آجيل قابل رويت نيستند. ميزان مصرف چربي هر فرد، تحت تاثيرعوامل اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي، جغرافيايي و نژادي قرار دارد. به هر حال در تمام غذاهاي حيواني مقدار زيادي چربي وجود دارد و غذاهاي گياهي حاوي چربي كمتري هستند. چربي‌ها به عنوان مقالات پزشكي و بهداشتي – تامين انرژي فشرده و دارا بودن ويتامين‌هايA، D، K، E براي بدن ضروري است پس نمي‌توان به صورت صد درصد چربي‌ها را از غذاي خود حذف كرد.
دانستني هاي مفيد در مورد كبد چرب
- ۱۴ بازديد
- ۰ نظر